Definicja Jeden gen determinuje jedną cechę

Co to jest: Jeden gen powoduje jedną cechę. Możliwe są przy tym trzy rodzaje relacji pomiędzy dwoma allelami danego genu. – Dominacja zupełna polega na nieujawnianiu się allelu recesywnego w obecności allelu dominującego. Heterozygota posiada wówczas fenotyp taki sam, jak homozygota dominująca. Stosunek fenotypów w pokoleniu F2 wynosi 3:1, jeśli badana jest jedna właściwość autosomalna albo 9 : 3 : 3 : 1, gdy rozpatruje się dziedziczenie dwóch niesprzężonych cech. Dominacja zupełna występuje na przykład w krzyżówkach odmian grochu w doświadczeniach Mendla, w sytuacji dziedziczenia barwy owoców pomidorów, barwy sierści u świnek morskich, u bydła.Dziedziczenie barwy sierści u świnki morskiej – Dominacja niezupełna występuje wówczas, gdy pierwsze pokolenie mieszańców wykazuje wartość pośrednią cechy w stosunku do wartości cech posiadanych poprzez rodziców. Powodem jest niemożność pełnego wykształcenia cechy zdeterminowanej poprzez allel dominujący w obecności allelu recesywnego. W pokoleniu F1wszystkie osobniki posiadają badaną cechę o wartości pośredniej. W pokoleniu F2 rozszczepienie cech występuje w stosunku 1 : 2 : 1. Np. po skrzyżowaniu kwiatów wyżlinu (lwiej paszczy) o barwie białej i czerwonej wszystkie rośliny w pokoleniu F1 są różowe, z kolei pokolenie F2 złożona jest z ¼ osobników o kwiatach czerwonych, ½ o kwiatach różowych i ¼ o kwiatach białych. Efektem biochemicznym działania genu jest niedostateczna liczba barwnika wytworzonego poprzez enzym uwarunkowany poprzez gen dominujący. W podobny sposób dziedziczona jest na przykład barwa kwiatów u dziwaczka japońskiego (heterozygoty mają kwiaty różowe) albo długość kolb kukurydzy (kolby u mieszańców są pośredniej długości).Dziedziczenie barwy kwiatów u wyżlinu – Kodominacja (współdominowanie) polega na równoczesnym ujawnieniu się w fenotypie heterozygoty cech uwarunkowanych poprzez oba geny, które są w stosunku do siebie „równowartościowe”, na przykład dereszowate umaszczenie u koni (siwe plamy na tle jednolitej barwy). Kodominacja występuje także w dziedziczeniu grup krwi u człowieka. Jeden gen powoduje jedną cechę, lecz w populacji występują więcej niż dwa allele tego genu. To są tak zwany allele wielokrotne. Stąd istnieje większa liczba kombinacji alleli tworzących parę w chromosomach homologicznych, a tym samym większa zmienność fenotypów. Relacje pomiędzy dwoma allelami wielokrotnymi w parze mogą mieć przy tym charakter dominacji zupełnej, niezupełnej albo kodominacji. Pojawienie się alleli wielokrotnych jest rezultatem mutacji (następuje zmiana w sekwencji nukleotydów). Np. pośród genów warunkujących barwę oczu u muszki owocowej występuje gen reprezentowany poprzez 12 różnych alleli wielokrotnych. Efektem fenotypowym działania tych 12 alleli wielokrotnych jest seria odcieni oczu od barwy białej poprzez żółtą do czerwonej, nie mniej jednak allel warunkujący oczy czerwone jest dominujący w stosunku do pozostałych. Dziedziczenie grup krwi u człowieka uwarunkowane jest obecnością w populacji alleli wielokrotnych i zróżnicowaną dominacją. Dziedziczenie grup krwi układu AB0 u człowieka:A, B, AB, 0 – kluczowe grupy krwi człowieka,A, B – antygeny na powierzchni erytrocytów,IA – allel dominujący – warunkuje wytworzenie antygenu A,IB – allel dominujący – warunkuje wytworzenie antygenu B,i0 – allel recesywny – antygeny A i B nie są produkowane.W dziedziczeniu grup krwi układu AB0 relacje pomiędzy allelami są następujące:• Zarówno allel IA jak także IB dominują kompletnie nad allelem i0.• Allele IA i IB wykazują względem siebie kodominację. jeśli rodzice są heterozygotami, lecz o różnym składzie alleli, to dziedziczenie grup krwi zachodzi następująco: Zapamiętaj Allele wielokrotne – allele danego genu występujące w więcej niż dwóch postaciach. W danym organizmie mogą występować tylko dwa allele danego genu, z kolei w puli genowej może być ich sporo. Powstają z powodu mutacji i zwiększają zmienność osobników w populacji. Stąd są ważne w ewolucji. W razie współdziałania genów pomiędzy allelami w poszczególnych parach może występować dominacja zupełna, niezupełna albo kodominacja.