Definicja Cukrzyca

Co znaczy: polecany specjalista: diabetolog z łaciny: diabetes Kryształki insuliny (licencja, autorzy) Choroba obejmująca mechanizmy metaboliczne, która polega na utrzymywaniu się podniesionego poziomu cukru we krwi (hiperglikemia). Rozwija się z powodu upośledzenia pracy trzustki objawiającym się zmniejszonym wydzielaniem albo nieprawidłowym działaniem insuliny. Cukrzyca jest chorobą dziedziczną. Występuje w formie cukrzycy typu 1,typu 2, cukrzycy ciężarnych i innych. Objawy częste oddawanie moczu gorsze gojenie się ran nudności senność skurcze w nogach utrata przytomności utrata wzroku wymioty zakażenia narządów płciowych zakażenia skóry zapach acetonu w wydychanym powietrzu niedobry stan samopoczucia zmęczenie zwiększone marzenie zwiększony apetyt Podział Podziału dokonano z racji na powody i przebieg choroby. Cukrzyca typu 1 Wynika z uszkodzenia komórek trzustki polegającego na znikomym wytwarzaniu insuliny albo całkowitym jego braku (komórki betawysp Langerhansa). Do uszkodzeń dochodzi za sprawą własnego układu immunologicznego, stąd także inna nazwa typu – cukrzyca autoimmunologiczna. Typ ten najczęściej pojawia się u dzieci i osób młodszych, co nie wyklucza jednak zapadania na nią również w późniejszym wieku. U dzieci uszkodzenia komórkowe postępują bardzo szybko u dorosłych znacznie wolniej (Latent Autoimmune Diabetes in Adults). Osoby z cukrzycą typu 1 są bardziej podatne również na inne choroby autoimmunologiczne (chorobę Gravesa-Basedowa,chorobę Hashimoto,chorobę Addisona). W razie zachorowania na cukrzycę typu 1 konieczne jest dożywotnie stałe przyjmowanie insuliny. Cukrzyca typu 2 To jest najczęściej występujący typ cukrzycy. Polega on zarówno na ograniczeniu wytwarzania insuliny, jak i nieprawidłowym jej działaniu (zwykle jeden z czynników dominuje). W pierwszej fazie choroby liczba wytwarzanej insuliny może być właściwa, z czasem jednak nadmierne obciążenie trzustki, spowodowane towarzyszącą chorobie insulinoodpornością, skutkuje spadek produkcji tego hormonu. Choroba zwykle rozwija się po 45 r. ż., jednak już znacznie wcześniej pojawia się insulinoodporność. Dowiedziono, że stworzeniu insulinoodporności sprzyja otyłość. W leczeniu zaleca się zazwyczaj na redukcję masy ciała, wykorzystywanie diety cukrzycowej, wysiłek fizyczny orazprzyjmowanie doustnych leków przeciwcukrzycowych, jednak u części chorych i tak, po pewnym czasie konieczna jestinsulinoterapia. Cukrzyca ciężarnych Objawia się podniesionym stężeniem glukozy we krwi (czasem również obecnością glukozy w moczu), najczęściej w trzecim trymestrze. Dotyczy kobiet, które przed zajściem w ciąże nie miały jakichkolwiek symptomów cukrzycowych. Choroba trwa w okresie ciąży i całkiem ustępuje po porodzie, aby u 30 – 50% kobiet powrócić w ciągu następnych 15 lat jako cukrzyca typu 2. Za przyczynę choroby uznaje się hormony łożyskowe (laktogen,hormon wzrostu). Zachorowanie dla kobiety może oznaczać wywołanie przedwczesnego porodu, stan przedrzucawkowy, zwiększone prawdopodobieństwocięcia cesarskiego. Z kolei dla płodu wzrost masy urodzeniowej, wielowodzie (prowadzące do przedwczesnego porodu), a w skrajnych sytuacjach do wad wrodzonych m. in. cewy nerwowej i serca czy nawet obumarcia płodu. aby zapobiegać tym zagrożeniom chore powinny stosować diety albo przyjmować insulinę. Wśród innych zaburzeń cukrzycowych wymienia się: zaburzenia działania komórek β warunkowane genetycznie (cukrzyca typu MODYopisano mutacje 8 różnych genów (MODY1-8), mutacje genów mitochondrialnych) warunkowane genetycznie defekty działania insuliny autoimmunologiczna postać cukrzycy zbliżona do cukrzycy typu 1 ujawniająca się w wieku dorosłym (LADA) choroby zewnątrzwydzielniczej części trzustki (na przykład w przebiegumukowiscydozy, zapaleń, nowotworów,hemochromatozy) endokrynopatie (((na przykład choroba Cushinga,nadczynność tarczycy,guz chromochłonny nadnerczy,glukagonoma,somatostatinoma,akromegalia) cukrzyca spowodowana poprzez leki albo inne substancje chemiczne (((((na przykład glukokortykoidy, hormony tarczycy,dilantyna,α-interferon) cukrzyca spowodowana poprzez zakażenia (((((((na przykład różyczka wrodzona,wirus cytomegalii) inne zespoły o podłożu genetycznym, mogące przebiegać z cukrzycą (zespół Downa,zespół Klinefeltera,zespół Turnera,zespół Pradera-Williego,zespół Wolframa,ataksja Friedreicha,pląsawica Huntingtona,porfirie) rzadkie postacie cukrzycy o podłożu immunologicznym cukrzyca noworodkowa Powikłania kwasica ketonowa(DKA – Diabetic Ketoacidosis) nieketonowy stan hiperosmolarny albo kwasica hiperosmotyczna hipoglikemia mikroangiopatia (uszkodzenia wzroku, nerek, włókien nerwowych) makroangiopatia (choroba wieńcowa, zawał mięśnia sercowego, udar mózgu, stopa cukrzycowa) zmiany metaboliczne, takie jak nabytahiperlipidemia, spadekodporności. gorsze gojenie się ran Istnieje sporo groźnych powikłań spowodowanych cukrzycą, jednak większości można uniknąć prawidłowo kontrolując chorobę. Diagnoza Po zaobserwowaniu symptomów, przeprowadzane jest badanie pomiarowe stężenia glukozy we krwi. Poziom cukru we krwi po spożyciu węglowodanów albo niezależnie wskazuje na typ cukrzycy. Najtrudniej zdiagnozować jest cukrzycę typu 2, symptomy są niewiele zauważalne i regularnie poprzez długi okres nie budzą podejrzeń. Szacuje się, iż ok. 50% chorych nie wie o swojej chorobie. Osoby, u których podejrzewa się cukrzyce poddawane są następującym badaniom: oznaczanie poziomu glukozy we krwi na czczo i po posiłkach test na wykrycie obecności glukozy w moczu oznaczenie stężeniahemoglobiny glikowanej(HbA1c) badanie moczu i osocza krwi pod kątem obecności ciał ketonowych patofizjologiczne badanie krwi w celu wykrycia ewentualnej obecności przeciwciał przeciwjądrowych krzywa glikemiczna (OGTT – test doustnego obciążenia glukozą) reakcja pacjenta na podanie insuliny Leczenie Leczenie cukrzycy polega na leczenie wszystkich zaburzeń towarzyszących chorobie, a nie tylko kontrolowaniu gospodarki węglowodanowej. Zaleca się pomniejszenie masy ciała (u osób z otyłością), powiększenie aktywności fizycznej, właściwą dietę. W zależności od typu cukrzycy chorym podaje się insulinę (w dopasowanych dawkach), preparaty insuliny albo doustne leki przeciwcukrzycowe (((((((((na przykład metformina, inhibitory alfa-glukozydazy, tiazolidynediony, pochodnesulfonylomocznikaimeglitynidy). Wielką rolę gra samokontrola pacjenta, polegająca na powtarzaniu pomiarów i dostosowywaniu do nich terapii.