Definicja Liście

Co to jest: Liście są bocznymi organami łodygi charakteryzującymi się ograniczonym wzrostem. Podstawową funkcją liści jest fotosynteza, transpiracja i wymiana gazowa. U paprotników te same liście mogą pełnić funkcje powiązane z fotosyntezą i wytwarzać zarodniki. U roślin nasiennych liście wyrastają w węzłach i są w określony sposób rozmieszczone na łodydze. Ulistnienie, a więc sposób rozmieszczenia liści, może być: skrętoległe, naprzemianległe, okółkowe. Rodzaje ulistnienia Typowy liść złożona jest z trzech części: blaszki, ogonka i nasady, która czasem tworzy pochwę albo przylistki. Kształt blaszki bywa rozmaity, podobnie jak kształt i długość ogonka. Liście niemające ogonka nazywane są siedzącymi. Z racji na rozczłonkowanie blaszki liściowej wyróżnia się liście pojedyncze i złożone. Wnikające do ogonka odgałęzienie wiązki przewodzącej tworzy w blaszce liściowej mechanizm wiązek zwany nerwacją. Użyłkowanie może być równoległe, widlaste albo siatkowe. Budowa typowego liścia (wg Podbielkowski i in., 1987) Liście rozwijają się z zawiązków tworzonych w stożku wzrostu pędu. W następnych fazach rozwojowych rośliny powstają liścienie, liście dolne, właściwe i przykwiatowe. Powierzchnia liścia po obu jego stronach pokryta jest skórką, nie mniej jednak aparaty szparkowe występują najczęściej tylko po stronie dolnej (wyjątek: rośliny wodne o pływających liściach mają aparaty szparkowe na górnej powierzchni blaszki liściowej, u zanurzonych aparaty szparkowe nie występują). Zewnętrzne ściany komórek skórki są grubsze, pokryte kutykulą, a niekiedy woskiem. U traw powierzchnia liści jest szorstka wskutek odkładanej w ścianach krzemionki. Skórka może wytwarzać także różnego rodzaju włoski. Różne formy liści Pomiędzy skórką górną, a dolną znajduje się miękisz asymilacyjny, który jest zróżnicowany na miękisz palisadowy i gąbczasty. Miękisz palisadowy zbudowany jest z komórek walcowatych, umieszczonych prostopadle do powierzchni liścia od strony górnej. Od strony dolnej znajduje się miękisz gąbczasty o komórkach okrągławych z sporymi przestworami międzykomórkowymi i mniejszą ilością chloroplastów. Taka budowa obu rodzajów miękiszu asymilacyjnego w liściu jest typowa dla wielu roślin okrytonasiennych. Umożliwia intensywny przebieg fotosyntezy i transpiracji i wymiany gazowej. U innych grup roślin, w szczególności występujących w odmiennych warunkach środowiskowych, stopień zróżnicowania miękiszu asymilacyjnego jest słaby albo brak go zupełnie, na przykład u traw, roślin wodnych, roślin środowisk suchych, roślin iglastych. U tych ostatnich liście zwane igłami mają komórki miękiszu o jednakowym kształcie, lecz o pofałdowanych ścianach komórkowych (miękisz wieloramienny). Skórka złożona jest z komórek o grubych ścianach i pokryta jest sporą ilością kutykuli, a aparaty szparkowe znajdują się we wgłębieniach. Warstwa sklerenchyny pod skórką czyni igły sztywnymi. Obecne w miękiszu asymilacyjnym wiązki przewodzące umożliwiają transport wody i asymilatów, a również pełnią funkcję rusztowania liścia. Przekrój poprzeczny poprzez liść iglasty sosny (wg Szweykowscy, 2002) Przekrój poprzeczny poprzez blaszkę liściową rośliny dwuliściennej (wg Szweykowscy, 2002)