Co znaczy Czym skorupka za młodu nasiąknie - Czyli o profilaktyce i leczeniu osteoporozy

Co to znaczy: Osteoporoza zajmuje trzecie miejsce – po chorobach układu krążenia i nowotworach – wśród przyczyn zgonów dorosłych osób. Niestety wielu pacjentów nie zdaje sobie sprawy z tego, jak poważne mogą być konsekwencje tej choroby. Na osteoporozę cierpi co trzecia kobieta po 50-tym roku życia. Chorują również mężczyźni. Na szczęście możliwe jest skuteczne zahamowanie rozwoju osteoporozy i zminimalizowanie ryzyka złamań kości. Poza odpowiednim leczeniem, istotna jest również profilaktyka. Od najmłodszych lat warto stosować odpowiednią dietę bogatą w wapń i witaminę D, a również często uprawiać aktywność fizyczną. Profilaktyka osteoporozy obejmuje zarówno zapobieganie i zapewnienie właściwej masy kostnej, jak i ograniczanie ryzyka złamań i upadków, kiedy masa kostna uległa już znacznemu obniżeniu. Bardzo istotną rolę odgrywa optymalna dieta, od której zależy ostateczna, szczytowa masa kostna. Dlatego od dzieciństwa należy spożywać produkty bogate w wapń stanowiący główny budulec kości. Jego źródła to przede wszystkim mleko i jego przetwory, sardynki, a również niektóre warzywa na przykład fasola, szczypiorek, czy natka pietruszki. Wskazane dzienne dawki wapnia wynoszą: * 800 mg dla dzieci * 1200 mg dla młodzieży, kobiet do 25 r. ż. i kobiet karmiących * 1100 mg dla pozostałych osób By pokryć średnie dobowe zapotrzebowanie na wapń, należy zjeść na przykład : 200 g twarogu i 200 g sardynek albo wypić szklankę kefiru, szklankę jogurtu naturalnego, zjeść 100 g soi i 2 plasterki żółtego sera. Takie menu odpowiada 3 szklankom mleka. Jaka dieta? Co jeść? * Produkty mleczne o obniżonej zawartości tłuszczu (z racji na niższą zawartość  nasyconych kwasów tłuszczowych) . Nie zaleca się nadmiernego spożycia serów żółtych, śmietany, które mogą mieć wpływ na poziom cholesterolu we krwi. * Mleczne napoje fermentowane na przykład : jogurty, kefiry – również u osób z nietolerancją laktozy * Mleko kozie i jego przetwory,  szczególnie istotne w żywieniu osób uczulonych na białka mleka krowiego * Sardynki w oleju i pomidorach jedzone wraz ze szkieletem * Warzywa zielone (szpinak, brokuły, natka pietruszki) * Warzywa strączkowe (nasiona soi i fasoli). * Ryby – cenne źródło witaminy D. Czego unikać? * wytwórów zwiększających wydalanie wapnia z moczem między innymi soli, mocnej kawy, herbaty i coca-coli. * nadmiernego spożycia białka zwierzęcego, gdyż nadmiar białka w diecie skutkuje wzmożone wydalanie wapnia z moczem *  spożywania wytwórów zawierających duże ilości fosforanów, na przykład : żywności typu fast-food. Podstawowe zalecenia profilaktyczne to nie tylko odpowiednia dieta, lecz również systematyczna aktywność fizyczna, niepalenie papierosów, ograniczenie spożycia alkoholu i ekspozycja poprzez 15-30 min. codziennie na słońce, która umożliwia odpowiednią produkcję witaminy D. istotne jest również utrzymywanie prawidłowej masy ciała. Niedowaga (BMI poniżej 20) powiększa ryzyko wystąpienia osteoporozy. Groźne upadki Upadki i urazy to bardzo poważne zagrożenie dla pacjentek chorujących na osteoporozę. To właśnie w ich następstwie regularnie dochodzi do niebezpiecznych złamań. Warto wyeliminować jak najwięcej czynników ryzyka z najbliższego otoczenia. Dotyczy to zarówno zabezpieczenia śliskiej podłogi w łazience, usunięcia luźnych kabli, umocowania dywanów w mieszkaniu, jak i poprawy oświetlenia i odpowiedniego, ergonomicznego ustawienia sprzętów domowych. Osoby narażone na osteoporozę powinny szczególnie zadbać również o systematyczny wysiłek fizyczny, gdyż poprawia on ogólną sprawność, eliminuje zaburzenia równowagi i wzmacnia mięśnie. Ćwiczenia mogą zapobiec urazom związanym z ewentualnymi upadkami.  Szukanie dziury w kościach - Osteoporoza to nie jest oznaka starości, to choroba, która może dotyczyć każdej z nas. Dlatego warto raz na 2-3 lata wykonać badanie gęstości kości. Kobiety, dbajcie o siebie, ponieważ nikt nie zrobi tego tak dobrze, jak wy same! – apeluje aktorka Bożena Dykiel. Densytometria, a więc badanie gęstości kości jest najważniejszym badaniem diagnostycznym pod kątem osteoporozy. Pozwala ono określić gęstość i stan kości z dokładnością nawet do 1%. Inne badania takie jak na przykład : zdjęcie rentgenowskie (Rtg) wykrywają dopiero zaawansowane ubytki kostne, przekraczające 30%. Okazuje się jednak, iż sporo złamań (55-70%) występuje u osób, które mają prawidłową masę kostną. Dlatego znacznie ważniejsze, niż ustalenie gęstości kości i zdiagnozowanie tą sposobem osteoporozy, jest obliczenie ryzyka złamania i wdrożenie odpowiedniego postępowania klinicznego.Do tego celu służy FRAX®, a więc  nowa sposób szacowania ryzyka złamań.. Jak nie dać się złamać W naszych aptekach dostępnych jest sporo leków na osteoporozę. W większości są one pełnopłatne. Od 40 lat na świecie osteoporozę leczy się przede wszystkim bisfosfonianami. Narodowy Fundusz Zdrowia refunduje dwa z nich - alendronian i risedronian – bisfosfoniany służące doustnie raz w tygodniu. Innym refundowanym poprzez NFZ lekiem jest kalcytonina. Polska jest jedynym państwem w UE, w którym pacjenci mają ograniczony dostęp do innych leków między innymi : bisfosfonianów stosowanych raz w miesiącu (ibandronianu), raz na 3 miesiące, czy dożylnie raz w roku (zolendronianu). Chorzy na osteoporozę nie mają również dostępu do ranelinianu strontu czy parathormonu, podawanego każdego dnia podskórnie. Wydatek rocznej terapii ( na przykład : w razie parathormonu około 24 tys. Zł) jest na tyle wysoki, iż bez refundacji stanowi on bardzo efektywną barierę w dostępie do leku dla chorych. W Polsce refundowane  są tylko bisfosfoniany służące doustnie. Mają bardzo niski współczynnik wchłaniania (0,5 do 2 % przyjętej dawki), dlatego należy je zażywać rano, na czczo, popijając przegotowaną wodą. W przeciwnym wypadku, jeżeli np. popijemy je mlekiem, nie zostaną właściwie wchłonięte. Leki te mają sporo skutków ubocznych. Przeciwwskazaniem są problemy jelitowe, choroba wrzodowa  żołądka, czy refluks. Chorzy, którzy nie mogą stosować alendronianu i risedronianu, a nie stać ich na droższe, nierefundowane leki, są skazani na powikłania nieleczonej osteoporozy, a więc złamania kości. Szansą dla wszystkich pacjentów dotkniętych osteoporozą, również dla tych, którzy ze względu na przeciwwskazania nie powinni stosować bisfosfonianów, jest denozumab. Lek ten jest już popularny Polsce. Nie jest on refundowany. Denozumab to jest w pełni ludzkie, monoklonalne przeciwciało, które efektywnie wzmacnia kość, redukując mechanizm resorpcji. Ta nowoczesna alternatywa terapeutyczna znacznie powiększa skuteczność leczenia i poprawia komfort życia pacjentów. Lek powstrzymuje białka aktywujące niszczenie kości i efektywnie zapobiega złamaniom u kobiet z osteoporozą pomenopauzalną. Denozumab podawany w warunkach ambulatoryjnych, raz na pół roku w iniekcji podskórnej w dawce 60 mg, pozwala na co dzień nie myśleć o chorobie. Lek naśladuje naturalny system obronny kości. Już w pierwszym miesiącu wykorzystania znacznie poprawia się gęstość mineralna kości (BMD – Bone Mineral Density), która sukcesywnie wzrasta poprzez następne miesiące terapii. Kości pacjentów odzyskują prawidłową architekturę i jakość, co owocuje zmniejszeniem liczby złamań. Skuteczność działania denozumabu, została udowodniona w badaniach klinicznych. Międzynarodowe badanie randomizowane z grupą kontrolną przyjmującą placebo tak zwany FREEDOM (Fracture Reduction Evaluation of Denosumab In Osteoporosis Every 6 Months) pokazało, iż denozumab w ważny statystycznie sposób zmniejszył ryzyko złamań osteoporotycznych w obrębie całego szkieletu. W porównaniu z placebo denozumab zredukował złamania: * kręgowe o 68%, * bliższego końca kości udowej (BKKU) o 40% * pozakręgowe o 20% W porównaniu z aledronianem – refundowanym w Polsce, leczenie denozumabem przynosi znacznie lepsze efekty. Międzynarodowe, randomizowane, podwójnie ślepe i podwójnie pozorowane badanie porównawcze tak zwany DECIDE wykazało, iż leczenie denozumabem powiększa BMD o: * 83% w razie 1/3 dalszego końca kości promieniowej * 35% w razie BKKU * 26% w razie odcinka lędźwiowego kręgosłupa w porównaniu z terapią aledronianem. Również u kobiet, które poprzednio stosowały bisfosfoniany, leczenie denozumabem przyniosło znacznie lepsze rezultaty. Unikalny system działania i sposób podawania leku znacznie poprawia skuteczność terapii. leczenie denozumabem była oceniana w badaniach klinicznych obejmujących ponad 10 000 pacjentek po menopauzie z osteoporozą albo małą masą kostną. Lek jest dobrze tolerowany, nie wchodzi w interakcję z innymi przyjmowanymi farmaceutykami i nie stwarza ryzyka działań niepożądanych w przewodzie pokarmowym. Ma to szczególne znaczenie u osób starszych, które zażywają sporo innych leków. Ryzyko wystąpienia działań niepożądanych jest takie samo jak w grupie placebo. Tagi: osteoporoza