Definicja Liczbowe Stosunki

Co to jest: Stosunki liczbowe w populacji uwarunkowane są poprzez liczebność i zagęszczenie osobników. Liczebność to liczba osobników w populacji. Uwarunkowana jest czynnikami środowiska, biologią gatunku i zajmowanym poziomem troficznym. Sposoby oceny liczebności zależą od rozmiarów i aktywności osobników i stopnia trudności dokonywanych obserwacji. Liczebność populacji może ulegać zmianom w momencie, na co ma wpływ rozrodczość, śmiertelność, migracje, a również zasobność pokarmowa środowiska, wpływ populacji innych gatunków i warunki środowiskowe. Przebieg zmian liczebności w populacji uzależniony jest zatem zarówno od czynników wewnątrzpopulacyjnych, jak i zewnętrznych: środowiskowych i biocenotycznych. Spośród wymienionych czynników, czynniki biotyczne, jak na przykład rozrodczość, śmiertelność, konkurencja wewnątrzgatunkowa i zewnątrzgatunkowa, pasożytnictwo i drapieżnictwo, zależą od zagęszczenia. Natomiast np. czynniki klimatyczne są od zagęszczenia niezależne. Zagęszczenie jest liczbą osobników danego gatunku, jaka przypada na jednostkę powierzchni albo objętości. Zależy od wielkości badanych organizmów, dostępności źródeł energii ( na przykład świetlnej dla fotoautotrofów albo zasobów pokarmu dla heterotrofów) i poziomu troficznego (( na przykład drapieżniki cechuje najmniejsze zagęszczenie). Regulacja zagęszczenia w populacji stanowi jej ochronę przed ujemnymi skutkami przegęszczenia. Rozrodczość warunkuje przyrost ilościowy populacji. Rozmnażanie się organizmów może zachodzić wg dwóch typów strategii: strategii typu r i strategii typu K. Właściwością strategii typu r jest wydawanie dużej liczby potomstwa, pośród którego panuje spora śmiertelność, uwarunkowana brakiem opieki ze strony rodziców. W strategii typu K liczba wydawanego potomstwa jest niewielka, lecz opieka nad nim sprawia, że znaczna część osiąga wiek dojrzały. Obserwowana w przyrodzie rozrodczość, zwana rozrodczością rzeczywistą (ekologiczną), stanowi różnicę pomiędzy rozrodczością max., jaka występowałaby teoretycznie w optymalnych warunkach środowiska, a oporem środowiska, który stanowią wszystkie czynniki abiotyczne i biotyczne, uniemożliwiające populacji osiągnięcie maksymalnej liczebności. Śmiertelność skutkuje pomniejszenie liczebności populacji. Występująca w przyrodzie śmiertelność rzeczywista (ekologiczna) stanowi różnicę pomiędzy śmiertelnością min., jaka występowałaby w optymalnych dla rozwoju populacji warunkach, a oporem środowiska. Opór środowiska wywołany jest poprzez powody:– osobnicze – czynniki natury fizjologicznej i genetycznej;– populacyjne – rezultat oddziaływań pomiędzy osobnikami w obrębie populacji, (( na przykład konkurencja wewnątrzgatunkowa;– biocenotyczne – oddziaływania antagonistyczne pomiędzy populacjami;– środowiskowe – ograniczenie albo brak pokarmu, lub skutek działania czynników o skrajnych wartościach krytycznych. Rozmiar śmiertelności w różnym wieku obrazują tak zwany krzywe przeżywania:– Krzywa wypukła cechuje organizmy duże, opiekujące się potomstwem, które w małym stopniu podlegają selekcji (strategia rozrodcza typu K).– Krzywa wklęsła jest typowa dla organizmów, u których brak jest opieki nad potomstwem (strategia rozrodcza typu r).– Krzywa jednostajnie nachylona obrazuje sytuację teoretyczną, w której tempo wymierania osobników w populacji jest stałe, niezależne od wieku. Krzywe przeżywania Istnieją także inne typy krzywych przeżywania o charakterze pośrednim, których kształt odpowiada różnym sytuacjom fizjologicznym i ekologicznym w badanych populacjach. Zmianę liczebności populacji przedstawia wzrost naturalny, który stanowi różnicę pomiędzy przyrostem liczebności populacji uwarunkowanym rozrodczością i imigracją a spadkiem liczebności spowodowanym poprzez śmiertelność i emigrację. Populacje naturalne dążą do osiągnięcia optymalnej dla nich liczebności. Regulacja liczebności może zachodzić przez czynniki zewnętrzne (brak pokarmu, obecność drapieżników, pasożytów albo patogenów), lub w regulacji liczebności może uczestniczyć sama populacja. Samoregulacja dzieje się przez mechanizmy wewnątrz populacyjne, które mogą wpływać na systemy zewnętrzne – biocenotyczne. Gdy liczebność przekroczy określony poziom i zwiększy się zagęszczenie, może dojść do migracji części osobników, ponadto w efekcie konkurencji wewnątrzgatunkowej następuje osłabienie niektórych osobników, które są łatwo eliminowane, (( na przykład poprzez drapieżniki. Przy nadmiernej liczebności następuje także ograniczenie rozrodczości. Natomiast wyczerpanie zasobów środowiska ( (( na przykład pokarmu) powiększa śmiertelność. przyrost liczebności populacji naturalnej, która rozwija się od małej grupy osobników, charakteryzuje kilka faz. W fazie wzrostu wykładniczego, po początkowym okresie powolnego zwiększania się liczebności, następuje gwałtowny jej przyrost. Zostaje on następnie zahamowany poprzez opór środowiska, co skutkuje, iż liczebność nie przekracza granicy wyznaczonej poprzez max. pojemność środowiska ( max. liczbę osobników w populacji, która może utrzymać się przy życiu w danych warunkach środowiska). Tę fazę rozwoju populacji cechują ciągłe, oscylujące wahania liczebności. To jest etap równowagi. W wypadku ograniczenia oporu środowiska przyrost populacji staje się gwałtowny, co w konsekwencji może prowadzić do szybkiego wyczerpania się zasobów środowiska, a następnie do gwałtownego spadku liczebności populacji – etap spadku liczebności. Taki nieograniczony przyrost liczebności obserwuje się w populacji ludzkiej od połowy XVIII wieku (eksplozja demograficzna). Krzywe wzrostu populacji Krzywa logarytmiczna obrazuje tempo wzrostu populacji naturalnej zasiedlającej nowy teren, gdzie panują korzystne dla niej warunki rozwoju. Z kolei krzywa wykładnicza jest obrazem populacji, w której liczba osobników rośnie w postępie geometrycznym, nie mniej jednak przyrost ten dzieje się w nieskończoność, nieograniczany poprzez opór środowiska. Zapamiętaj Reguła Alleego mówi, iż zarówno zbyt duże, jaki zbyt małe zagęszczenie działa na populację ograniczająco.